Teşhis ve İntak (Kişileştirme ve Konuşturma)

TEŞHİS VE İNTAK (KİŞİLEŞTİRME VE KONUŞTURMA)

İnsan dışındaki varlıkların insana özgü davranışlarla anlatılması sanatına teşhis; onları konuşturma sanatına da intak denir. Her intakta bir teşhis sanatı mutlaka vardır; ama her teşhiste bir intak sanatı da olmak zorunda değildir.

Düşünür ağaçlar aylarca gelecek baharı
Çevre yanın lâle sümbül bürümüş
Gelin olup süslendin mi yaylalar
Öldüğü gün gök ağlamıştı.

Ben gidersem sazım sen kal dünyada
Gizli sırlarım aşikar etme
Lâl olsun dillerin söyleme yada
Garip bülbül gibi âh ü zâr etme

Sordum sarı çiçeğe
Annen baban var mıdır
Çiçek eydür: -Derviş baba,
Annem babam topraktır

Gördü bir bal arısın sivrisinek
Dedi böyle ona fahreyleyerek:
Var mı bir bencileyin nefs-i nefis

Adam elini uzattı; tam onu koparacağı sırada mor menekşe: “Bana dokunma”diye bağırdı.