Konu:Doğal Sayılarda Dört İşlem
24 Mart 2010 Çarşamba
Kpss Matematik Video Konu Anlatımı
Kpss Matematik Video Konu Anlatımı
Konu:Doğal Sayılarda Dört İşlem
Konu:Doğal Sayılarda Dört İşlem
11 Mart 2010 Perşembe
Dünyanın Eksenini Değiştiren Deprem
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu, depremin merkez üssünün Valparaiso kentinin 114 kilometre güneyi olduğunu bildirdi. Depremin başkent Santiago'nun yanı sıra batısındaki kıyı kenti Valparaiso'da da hissedildiği bildirildi.
Deprem sonrası tsunami alarmı verilirken, 7.2 büyüklüğündeki deprem öncesinde de 5.1 büyüklüğünde bir sarsıntı yaşandı.
BENZER DEPREMLER OLABİLİR
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu'ndan jeofizikçi Don Blakemen, 7.2'lik sarsıntının 8.8'lik depremin şu ana kaydedilen en büyük artçısı olduğunu ve Haiti'yi yerle bir eden depremden çok daha büyük olduğunu söyledi.
Blakeman, "8 civarında depremler olduğunda, 7 büyüklüğünde birkaç tane artçı şok görebiliriz" dedi ve Şili'de başka artçı sarsıntılar olabileceği uyarısında bulundu.
Deprem, Pinera'nın yemin ederek göreve başlamasından birkaç saat önce meydana geldi. Pinera'nın yemin edeceği Valparaiso'daki Kongre binası da deprem sırasında sallandı. AP ajansı, yemin töreni için Şili'de bulunan Bolivya Devlet Başkanı Evo Moralesin deprem sırasında bembeyaz kesildiğini, Peru lideri Alan Garcia'nın ise şaka yaptığını bildirdi.
NTV televizyonu, depremin ardından sarsıntıların devam ettiğini ve hem Valparaiso hem de Santiago'da bazı binaların yıkıldığı bilgisinin ulaştığını bildirdi.
27 Şubat'ta meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremde 700'den fazla insan hayatını kaybederken, 30 milyar dolar maddi hasar meydana geldi.
Kaynak: Ayşe Toraman6 Mart 2010 Cumartesi
Yerel ve Ortak Saat
Yerel ve Ortak Saat Konu Anlatımı
Yerel Saat
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna göre ayarlanan saate yerel saat denir.
• *Yani güneşin en tepede olduğu ana ya da gölge boyunun en kısa olduğu ana öğle vakti denir.(yarı gün)
Özellikleri:
• 1)Aynı meridyen üzerinde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır.
• 2)360 tane yerel saat vardır.
• 3)Her meridyenin yerel saati arasında 4 dak. Zaman farkı vardır.
• 4)Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır.
Ortak (Ulusal - Milli) Saat
Çalışma hayatında, yerel saatlerin hepsini kullanmak mümkün değildir. Ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin hızlı ve düzenli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten farklı olarak, ortak saat ya da ulusal saat uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle her ülkenin, kendisine en uygun meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli hale getirmesiyle oluşan saate ortak saat adı verilmektedir.
Doğu - batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (A.B.D, Kanada, Çin, vb.) aynı anda birden çok ortak saat kullanırlar. Ancak doğu - batı yönünde dar olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb.) ise aynı anda tek ortak saat kullanırlar.
Türkiye’de, 1978 yılına kadar, 2. saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati ortak saat olarak kullanılmıştır. 1978 yılından sonra, güneş ışınlarından daha fazla yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir. Şöyle ki;
• Yaz döneminde 3. saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Kış döneminde ise 2. saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir.
(Yazının devamı tekrar niteliğindedir)
• Bir ülkede zaman karışıklığını önlemek için herhangi bir meridyenin yerel saatinin bütün ülkelerde geçerli hale getirilmesiyle oluşan saate ortak saat denir.
Neden ortak saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin hızlı ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için ortak bir saate ihtiyaç duyulmuştur.
UYARI: Doğu- Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılır.(Rusya, ABD, Kanada vb.) Ancak Doğu- Batı doğrultusunda dar olan ülkelerde ise tek ortak saat kullanılır.(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu- Batı doğrultusunda geniş alan kaplamadığından tek bir ortak saat kullanılır. Ancak 1978’den itibaren Güneş ışığından daha fazla faydalanmak, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla ileri-geri saat uygulamasına geçilmiştir. Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül- 21 Mart): 2. Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Yaz Dönemi(21 Mart- 23 Eylül): 3. Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin hızla gelişmesiyle ülkeler arası ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, buna bağlı olarak iletişimin hızlı olması uluslararası saatin doğmasına yol açmıştır. Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur. Dünya üzerinde 24 saat dilimi vardır.
Tarih Değiştirme Çizgisi
Dünya’nın doğu ve batı yarım kürelerinin uç noktaları arasında bir günlük zaman farkı vardır. Bu nedenle, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir.
• 180° boylamının batısına doğru gidildiğinde, Doğu Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir.
• 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Yerel Saat
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna göre ayarlanan saate yerel saat denir.
• *Yani güneşin en tepede olduğu ana ya da gölge boyunun en kısa olduğu ana öğle vakti denir.(yarı gün)
Özellikleri:
• 1)Aynı meridyen üzerinde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır.
• 2)360 tane yerel saat vardır.
• 3)Her meridyenin yerel saati arasında 4 dak. Zaman farkı vardır.
• 4)Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır.
Ortak (Ulusal - Milli) Saat
Çalışma hayatında, yerel saatlerin hepsini kullanmak mümkün değildir. Ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin hızlı ve düzenli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten farklı olarak, ortak saat ya da ulusal saat uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle her ülkenin, kendisine en uygun meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli hale getirmesiyle oluşan saate ortak saat adı verilmektedir.
Doğu - batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (A.B.D, Kanada, Çin, vb.) aynı anda birden çok ortak saat kullanırlar. Ancak doğu - batı yönünde dar olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb.) ise aynı anda tek ortak saat kullanırlar.
Türkiye’de, 1978 yılına kadar, 2. saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati ortak saat olarak kullanılmıştır. 1978 yılından sonra, güneş ışınlarından daha fazla yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir. Şöyle ki;
• Yaz döneminde 3. saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Kış döneminde ise 2. saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir.
(Yazının devamı tekrar niteliğindedir)
• Bir ülkede zaman karışıklığını önlemek için herhangi bir meridyenin yerel saatinin bütün ülkelerde geçerli hale getirilmesiyle oluşan saate ortak saat denir.
Neden ortak saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin hızlı ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için ortak bir saate ihtiyaç duyulmuştur.
UYARI: Doğu- Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılır.(Rusya, ABD, Kanada vb.) Ancak Doğu- Batı doğrultusunda dar olan ülkelerde ise tek ortak saat kullanılır.(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu- Batı doğrultusunda geniş alan kaplamadığından tek bir ortak saat kullanılır. Ancak 1978’den itibaren Güneş ışığından daha fazla faydalanmak, enerji tasarrufu sağlamak amacıyla ileri-geri saat uygulamasına geçilmiştir. Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül- 21 Mart): 2. Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir.
• Yaz Dönemi(21 Mart- 23 Eylül): 3. Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir.
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin hızla gelişmesiyle ülkeler arası ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, buna bağlı olarak iletişimin hızlı olması uluslararası saatin doğmasına yol açmıştır. Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur. Dünya üzerinde 24 saat dilimi vardır.
Tarih Değiştirme Çizgisi
Dünya’nın doğu ve batı yarım kürelerinin uç noktaları arasında bir günlük zaman farkı vardır. Bu nedenle, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir.
• 180° boylamının batısına doğru gidildiğinde, Doğu Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir.
• 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Mevsimlerin Oluşumu Konu Anlatımı
Mevsimlerin Oluşumu Konu Anlatımı
MEVSİMLER VE ÖZELLİKLERİ
Mevsimler güneşin gün dönümü ve gece gündüz eşitliği noktaları arasından geçişleri arasındaki sürelerdir. Mev-simlerin oluşmasının temel sebebi eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş çevresindeki hareketidir. Her iki yarım kürede de mevsimler birbirinin tersi olarak yaşanır. KYK yazı yaşarken, GYK kışı yaşamaktadır. Aynı şekilde birinde sonbaharı yaşanırken diğeri de ilkbahar yaşanır.
Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketine bağlı olarak dört önemli gün ortaya çıkar. Bu günler mevsim başlangıcı olduğu için Gündönümü adı da verilir. 21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks tarihleri, 21 Aralık ve 21 Haziran Solstis tarihleridir.
Eğer eksen eğikliği olmasaydı, Dünya güneş etrafında do-lanırken, güneş ışınlarının yere düşme açısı değişmeyecek, sıcaklık değişimleri gerçekleşmeyecek, böylece mevsimler de oluşmayacaktı.
Gündönüm (solstis) tarihleri gündüz sürelerinin uzamaya veya kısalmaya döndüğü tarihlerdir. Ekinoks tarihleri ise güneş ışınlarının ekvatora dik düştüğü ve bütün dünyada gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihlerdir.
21 MART (İLKBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir.
1. Güneş ışınları ekvatora dik düşer.
2. Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
3. Güneş her iki kutuptan da görünür. KKN’nda güneş doğmaya; GKN’nda güneş batmaya başlar.
4. Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar, Güney Yarım Küre’de sonbahar başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
6. Kuzey Yarım Küre’de gündüzler gecelerden; Güney Yarım Küre’de geceler gündüzlerden daha uzun olur.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
8. Gölge boyu ekvatorda 0, Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük, 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit, 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur.
21 HAZİRAN (YAZ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle KYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik gelir.
1. Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik düşer.
2. Ekvatordan güneye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır.
3. Ekvatordan kuzeye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Kuzey Yarım Küre’de yaz, Güney Yarım Küre’de kış başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
6. Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken, Güney Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
7. Güneş KYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, GYK’nde en alçak konumuna gelir.
8. Gölge boyu KYK’nde en kısa, GYK’nde en uzun durumdadır.
9. KYK’de en uzun gündüz, en kısa gece; GYK’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır.
10. Bu tarihten sonra KYK’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; GYK’de gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
11. Bu tarihten sonra KYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; GYK’de büyümeye başlar.
23 EYLÜL (SONBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir.
1. Güneş ışınları ekvatora dik düşer.
2. Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
3. Güneş her iki kutuptan da görünür. KKN’nda güneş batmaya; GKN’nda güneş doğmaya başlar.
4. Kuzey Yarım Küre’de sonbahar, Güney Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
6. Kuzey Yarım Küre’de geceler gündüzlerden; Güney Yarım Küre’de gündüzler gecelerden daha uzun olur.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
8. Gölge boyu ekvatorda 0, Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük, 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit, 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur.
21 ARALIK (KIŞ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle GYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir.
1. Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik düşer.
2. Ekvatordan kuzeye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır.
3. Ekvatordan güneye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Kuzey Yarım Küre’de kış, Güney Yarım Küre’de yaz başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
6. Güney Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken, Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
7. Güneş GYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, KYK’nde en alçak konumuna gelir.
8. Gölge boyu GYK’nde en kısa, KYK’nde en uzun durumdadır.
9. GYK’de en uzun gündüz, en kısa gece; KYK’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır.
10. Bu tarihten sonra GYK’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; KYK’de gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
11. Bu tarihten sonra GYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; KYK’de büyümeye başlar.
NOT 1: 21 Mart-23 Eylül tarihleri arasında Kuzey Kutup Noktası 6 ay gündüz, Güney Kutup Noktasında ise 6 ay gece yaşanır. 21 Eylül-Mart23 tarihleri arasında Kuzey Kutup Noktası 6 ay gece, Güney Kutup Noktasında ise 6 ay gündüz yaşanır.
NOT 2: Güneş ışınları dönenceler arasındaki her noktaya yıl içerisinde iki defa dik düşerken, dönencelere bir defa dik düşer.
Güneş Işınlarının Geliş Açısının Hesaplanması:
1. Güneş ışınlarının hangi enleme dik düştüğü bilinecek.
2. Düşme açısı sorulan yerin enlemi ile güneş ışınlarının dik düştüğü nokta arasındaki enlem farkı bulunacak.
3. Bulunan enlem farkı 90° den çıkarılacak.
Örnek: Güney Yarım Küre’de gündüzlerin kısalmaya başladığı tarihte Türkiye’nin en kuzeyine güneş ışınları kaç derecelik açı ile düşer.
Çözüm: Bu tarih 21 Aralıktır ve güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik düşer.
42 + 23 = 65 ? 90 – 65 = 25
21 Aralık tarihinde Türkiye’nin en kuzeyi olan 42° kuzey enlemine güneş ışınları 25° lik bir açıyla düşerler.
Gece – Gündüz Durumu:
1. Eğer Dünya’nın günlük hareketi olmasa sürekli bir yüzünde gündüz bir yüzünde gece yaşanırdı.
2. Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği nedeniyle gece gündüz sürekli uzayıp kısalır.
? Ekvatorda yıl boyunca 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşanır.
? Türkiye’de gece gündüz arasındaki fark 16 saate 8 saat olarak yazla kış arasında değişir.
? 66° 33’ enleminde 24 saat gece ve 24 saat gündüz yaşanır.
? 90° enleminde ise 6 ay gece ve 6 ay gündüz yaşanır.
3. Dünya’nın eksen eğikliği olmasaydı sürekli 12 sat gece 12 saat gündüz yaşanırdı..
4. 21 Aralıkta Kuzey Kutup Noktası’na gidildikçe gündüzler kısalır, Güney Kutup Noktası’na gidildikçe gündüzler uzar. 21 Haziran tarihinde ise tam tersi yaşanır.
5. Dünya’nın dönüş hızının kutuplara doğru gittikçe yavaşlamasından dolayı, Güneş’in doğma ve batma süreleri kutuplara doğru gittikçe uzar.
MEVSİMLER VE ÖZELLİKLERİ
Mevsimler güneşin gün dönümü ve gece gündüz eşitliği noktaları arasından geçişleri arasındaki sürelerdir. Mev-simlerin oluşmasının temel sebebi eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş çevresindeki hareketidir. Her iki yarım kürede de mevsimler birbirinin tersi olarak yaşanır. KYK yazı yaşarken, GYK kışı yaşamaktadır. Aynı şekilde birinde sonbaharı yaşanırken diğeri de ilkbahar yaşanır.
Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketine bağlı olarak dört önemli gün ortaya çıkar. Bu günler mevsim başlangıcı olduğu için Gündönümü adı da verilir. 21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks tarihleri, 21 Aralık ve 21 Haziran Solstis tarihleridir.
Eğer eksen eğikliği olmasaydı, Dünya güneş etrafında do-lanırken, güneş ışınlarının yere düşme açısı değişmeyecek, sıcaklık değişimleri gerçekleşmeyecek, böylece mevsimler de oluşmayacaktı.
Gündönüm (solstis) tarihleri gündüz sürelerinin uzamaya veya kısalmaya döndüğü tarihlerdir. Ekinoks tarihleri ise güneş ışınlarının ekvatora dik düştüğü ve bütün dünyada gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihlerdir.
21 MART (İLKBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir.
1. Güneş ışınları ekvatora dik düşer.
2. Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
3. Güneş her iki kutuptan da görünür. KKN’nda güneş doğmaya; GKN’nda güneş batmaya başlar.
4. Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar, Güney Yarım Küre’de sonbahar başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
6. Kuzey Yarım Küre’de gündüzler gecelerden; Güney Yarım Küre’de geceler gündüzlerden daha uzun olur.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
8. Gölge boyu ekvatorda 0, Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük, 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit, 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur.
21 HAZİRAN (YAZ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle KYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik gelir.
1. Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik düşer.
2. Ekvatordan güneye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır.
3. Ekvatordan kuzeye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Kuzey Yarım Küre’de yaz, Güney Yarım Küre’de kış başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
6. Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken, Güney Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
7. Güneş KYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, GYK’nde en alçak konumuna gelir.
8. Gölge boyu KYK’nde en kısa, GYK’nde en uzun durumdadır.
9. KYK’de en uzun gündüz, en kısa gece; GYK’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır.
10. Bu tarihten sonra KYK’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; GYK’de gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
11. Bu tarihten sonra KYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; GYK’de büyümeye başlar.
23 EYLÜL (SONBAHAR EKİNOKSU)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu nedeniyle eksen eğikliğinin etkisi ortadan kalkar ve güneş ışınları ekvatora dik gelir.
1. Güneş ışınları ekvatora dik düşer.
2. Bütün dünyada gece ve gündüz eşitliği yaşanır.
3. Güneş her iki kutuptan da görünür. KKN’nda güneş batmaya; GKN’nda güneş doğmaya başlar.
4. Kuzey Yarım Küre’de sonbahar, Güney Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup noktalarından teğet geçer.
6. Kuzey Yarım Küre’de geceler gündüzlerden; Güney Yarım Küre’de gündüzler gecelerden daha uzun olur.
7. Bir meridyen üzerindeki bütün noktalarda güneş aynı anda doğup, aynı anda batar.
8. Gölge boyu ekvatorda 0, Ekvatorla 45° enlemi arasında cismin boyu gölgenin boyundan büyük, 45° enlemlerinde cismin boyu gölge boyuna eşit, 45°-90° enlemleri arasında ise gölge boyu cismin boyundan uzundur.
21 ARALIK (KIŞ SOLSTİSİ)
Dünya’nın yörünge üzerindeki konumu ve eksen eğikliği nedeniyle GYK güneşe dönüktür ve güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik gelir.
1. Güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik düşer.
2. Ekvatordan kuzeye gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır.
3. Ekvatordan güneye gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
4. Kuzey Yarım Küre’de kış, Güney Yarım Küre’de yaz başlangıcıdır.
5. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
6. Güney Kutup Dairesi’nin tamamı güneşi görürken, Kuzey Kutup Dairesi’nin tamamı karanlıkta kalır.
7. Güneş GYK’nde ufuk düzlemi üzerindeki en yüksek, KYK’nde en alçak konumuna gelir.
8. Gölge boyu GYK’nde en kısa, KYK’nde en uzun durumdadır.
9. GYK’de en uzun gündüz, en kısa gece; KYK’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır.
10. Bu tarihten sonra GYK’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; KYK’de gündüzler uzamaya, geceler kısalmaya başlar.
11. Bu tarihten sonra GYK’de güneş ışınlarının geliş açıları küçülmeye; KYK’de büyümeye başlar.
NOT 1: 21 Mart-23 Eylül tarihleri arasında Kuzey Kutup Noktası 6 ay gündüz, Güney Kutup Noktasında ise 6 ay gece yaşanır. 21 Eylül-Mart23 tarihleri arasında Kuzey Kutup Noktası 6 ay gece, Güney Kutup Noktasında ise 6 ay gündüz yaşanır.
NOT 2: Güneş ışınları dönenceler arasındaki her noktaya yıl içerisinde iki defa dik düşerken, dönencelere bir defa dik düşer.
Güneş Işınlarının Geliş Açısının Hesaplanması:
1. Güneş ışınlarının hangi enleme dik düştüğü bilinecek.
2. Düşme açısı sorulan yerin enlemi ile güneş ışınlarının dik düştüğü nokta arasındaki enlem farkı bulunacak.
3. Bulunan enlem farkı 90° den çıkarılacak.
Örnek: Güney Yarım Küre’de gündüzlerin kısalmaya başladığı tarihte Türkiye’nin en kuzeyine güneş ışınları kaç derecelik açı ile düşer.
Çözüm: Bu tarih 21 Aralıktır ve güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik düşer.
42 + 23 = 65 ? 90 – 65 = 25
21 Aralık tarihinde Türkiye’nin en kuzeyi olan 42° kuzey enlemine güneş ışınları 25° lik bir açıyla düşerler.
Gece – Gündüz Durumu:
1. Eğer Dünya’nın günlük hareketi olmasa sürekli bir yüzünde gündüz bir yüzünde gece yaşanırdı.
2. Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği nedeniyle gece gündüz sürekli uzayıp kısalır.
? Ekvatorda yıl boyunca 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşanır.
? Türkiye’de gece gündüz arasındaki fark 16 saate 8 saat olarak yazla kış arasında değişir.
? 66° 33’ enleminde 24 saat gece ve 24 saat gündüz yaşanır.
? 90° enleminde ise 6 ay gece ve 6 ay gündüz yaşanır.
3. Dünya’nın eksen eğikliği olmasaydı sürekli 12 sat gece 12 saat gündüz yaşanırdı..
4. 21 Aralıkta Kuzey Kutup Noktası’na gidildikçe gündüzler kısalır, Güney Kutup Noktası’na gidildikçe gündüzler uzar. 21 Haziran tarihinde ise tam tersi yaşanır.
5. Dünya’nın dönüş hızının kutuplara doğru gittikçe yavaşlamasından dolayı, Güneş’in doğma ve batma süreleri kutuplara doğru gittikçe uzar.
Ekvator
Ekvator
Ekvator, dünyayı iki eşit parçaya ayırdığı kabul edilen yatay çizgiye denir. Başka deyişle, Kuzey ve Güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgidir. Ekvator'un enlemi tanım gereği 0° dir. Dünyada ekvator çizgisinin uzunluğu 40,076 km. dir.
Ekvator’un Özellikleri
* En uzun paralel dairedir.
* Paralel dairelerin başlangıcıdır. (0° Paraleli dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki yarı küreye ayırır.)
* Güneş ışınlarını yaklaşık olarak 21 Mart ve 23 Eylül’de dik açı ile alır (Ekinoks).
* Çizgisel hızın en fazla, yerçekiminin en az olduğu yerdir.
* Üzerinde gece ve gündüz süreleri her zaman eşittir.
* Ekvator üzerinde meridyenlerin birbirlerine uzaklığı eşit ve 111Km. dir.
Eksen Eğikliği ve Sonuçları Konu Anlatımı
Eksen Eğikliği ve Sonuçları Konu Anlatımı
Eksen Eğikliği Resimleri
Dünya’nın eksen eğikliğinin anlaşılabilmesi için şu terimlerin bilinmesi gerekmektedir.
1. Ekliptik Düzlem (Yörünge Düzlemi): Dünya’nın Güneş etrafında izlediği yola Ekliptik Düzlem denir.
2. Ekliptik Eksen (Yörünge Ekseni): Ekliptik düzlemi dik kestiği kabul edilen hayali çizgiye Ekliptik Eksen denir.
3. Dünya’nın Ekseni: Kutuplardan ve yerin merkezinden geçtiği kabul edilen hayali çizgiye Dünya’nın Ekseni denir.
4. Ekvator Düzlemi: Dünya’yı iki eşit parçaya bölen hayali çizginin meydana getirdiği düzleme Ekvator Düzlemi denir.
Ekliptik eksen ile Dünya’nın ekseni birbiri ile çakışmaz aralarında 23° 27’ lık bir eğiklik vardır. Bu eğikliğe Dünya’nın Eksen Eğikliği adı verilir.
Eksen eğikliği, Dünya’nın hem kendi ekseni hem de Güneş etrafındaki hareketiyle hiçbir zaman değişmez. Sade-ce ekinoks tarihlerinde etkisi ortadan kalkar.
Eksen Eğikliğinin Sonuçları
1. Mevsimlerin oluşmasına neden olur.
2. Bir noktaya düşen güneş ışınları yıl içerisinde değişir.
3. Bir noktaya dikilen çubuğun gölge boyu yıl içinde değişir.
4. Dönenceler ve Kutup Daireleri oluşur.
5. Kuzey ve Güney yarım kürelerde aynı anda farklı mevsimler yaşanır.
6. Aydınlanma dairesi sürekli yer değiştirir.
7. Gece ve gündüz süreleri uzayıp kısalır.
8. Mevsimlik sıcaklık ve basınç farkları oluşur.
9. Matematik iklim kuşakları meydana gelir.
10. Güneşin doğuş-batış saati ve yeri değişir.
Dünyanın Eksen Eğikliği İle İlgili İhtimaller: a. Eksen Eğikliği Olmasaydı:
1. Güneş ışınları daima ekvatora dik açıyla gelirdi ve bu durum hiçbir zaman değişmezdi.
2. Mevsimler ortadan kalkardı.
3. Yıllık sıcaklık farkı meydana gelmezdi.
4. Aydınlanma çizgisi daima kutuplardan geçerdi.
5. Daima gece gündüz eşitliği yaşanırdı.
6. Güneşin doğuş batış yer ve saati değişmezdi.
7. Güneş ışınlarının öğle vakti gelme açıları değişmezdi.
8. Kutuplarda alaca karanlık yaşanırdı.
9. Dönenceler ve Kutup Daireleri ortadan kalkardı.
10. Matematik İklim kuşakları ortadan kalkardı.
11. Bitki ve hayvan türleri azalırdı.
b. Eksen Eğikliği 23° 27’ dan Fazla Olsaydı (33°):
1. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği saha genişlerdi.
2. Dönenceler 33° ve kutup daireleri 57° enlemlerinden geçerdi.
3. Kutup ve Ekvatoral kuşak genişler Orta kuşak daralırdı.
4. Güneş ışınlarının gelme açıları ve gölge boyları daha fazla değişirdi.
5. Yıllık sıcaklık farkları artardı.
6. Gece ile gündüz arasındaki fark artardı.
7. Ekvatoral Kuşakta sıcaklık değerleri azalırken, Kutup Kuşağında artardı. Orta Kuşakta ise yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk olurdu.
8. Aydınlanma çizgisi daha fazla yer değiştirirdi.
c. Eksen Eğikliği 23° 27’ dan Az Olsaydı (15°):
1. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği saha daralırdı.
2. Dönenceler 15° ve kutup daireleri 75° enlemlerinden geçerdi.
3. Kutup ve Ekvatoral kuşak daralır, Orta kuşak genişlerdi.
4. Güneş ışınlarının gelme açıları ve gölge boyları daha az değişirdi.
5. Yıllık sıcaklık farkları azalırdı.
6. Gece ile gündüz arasındaki fark azalırdı.
7. Ekvatoral Kuşakta sıcaklık değerleri yükselirken, Kutup Kuşağında düşerdi. Orta Kuşakta ise yazlar daha serin, kışlar daha ılık olurdu.
8. Aydınlanma çizgisi daha az yer değiştirirdi
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Eksen Eğikliği Resimleri
Dünya’nın eksen eğikliğinin anlaşılabilmesi için şu terimlerin bilinmesi gerekmektedir.
1. Ekliptik Düzlem (Yörünge Düzlemi): Dünya’nın Güneş etrafında izlediği yola Ekliptik Düzlem denir.
2. Ekliptik Eksen (Yörünge Ekseni): Ekliptik düzlemi dik kestiği kabul edilen hayali çizgiye Ekliptik Eksen denir.
3. Dünya’nın Ekseni: Kutuplardan ve yerin merkezinden geçtiği kabul edilen hayali çizgiye Dünya’nın Ekseni denir.
4. Ekvator Düzlemi: Dünya’yı iki eşit parçaya bölen hayali çizginin meydana getirdiği düzleme Ekvator Düzlemi denir.
Ekliptik eksen ile Dünya’nın ekseni birbiri ile çakışmaz aralarında 23° 27’ lık bir eğiklik vardır. Bu eğikliğe Dünya’nın Eksen Eğikliği adı verilir.
Eksen eğikliği, Dünya’nın hem kendi ekseni hem de Güneş etrafındaki hareketiyle hiçbir zaman değişmez. Sade-ce ekinoks tarihlerinde etkisi ortadan kalkar.
Eksen Eğikliğinin Sonuçları
1. Mevsimlerin oluşmasına neden olur.
2. Bir noktaya düşen güneş ışınları yıl içerisinde değişir.
3. Bir noktaya dikilen çubuğun gölge boyu yıl içinde değişir.
4. Dönenceler ve Kutup Daireleri oluşur.
5. Kuzey ve Güney yarım kürelerde aynı anda farklı mevsimler yaşanır.
6. Aydınlanma dairesi sürekli yer değiştirir.
7. Gece ve gündüz süreleri uzayıp kısalır.
8. Mevsimlik sıcaklık ve basınç farkları oluşur.
9. Matematik iklim kuşakları meydana gelir.
10. Güneşin doğuş-batış saati ve yeri değişir.
Dünyanın Eksen Eğikliği İle İlgili İhtimaller: a. Eksen Eğikliği Olmasaydı:
1. Güneş ışınları daima ekvatora dik açıyla gelirdi ve bu durum hiçbir zaman değişmezdi.
2. Mevsimler ortadan kalkardı.
3. Yıllık sıcaklık farkı meydana gelmezdi.
4. Aydınlanma çizgisi daima kutuplardan geçerdi.
5. Daima gece gündüz eşitliği yaşanırdı.
6. Güneşin doğuş batış yer ve saati değişmezdi.
7. Güneş ışınlarının öğle vakti gelme açıları değişmezdi.
8. Kutuplarda alaca karanlık yaşanırdı.
9. Dönenceler ve Kutup Daireleri ortadan kalkardı.
10. Matematik İklim kuşakları ortadan kalkardı.
11. Bitki ve hayvan türleri azalırdı.
b. Eksen Eğikliği 23° 27’ dan Fazla Olsaydı (33°):
1. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği saha genişlerdi.
2. Dönenceler 33° ve kutup daireleri 57° enlemlerinden geçerdi.
3. Kutup ve Ekvatoral kuşak genişler Orta kuşak daralırdı.
4. Güneş ışınlarının gelme açıları ve gölge boyları daha fazla değişirdi.
5. Yıllık sıcaklık farkları artardı.
6. Gece ile gündüz arasındaki fark artardı.
7. Ekvatoral Kuşakta sıcaklık değerleri azalırken, Kutup Kuşağında artardı. Orta Kuşakta ise yazlar daha sıcak, kışlar daha soğuk olurdu.
8. Aydınlanma çizgisi daha fazla yer değiştirirdi.
c. Eksen Eğikliği 23° 27’ dan Az Olsaydı (15°):
1. Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği saha daralırdı.
2. Dönenceler 15° ve kutup daireleri 75° enlemlerinden geçerdi.
3. Kutup ve Ekvatoral kuşak daralır, Orta kuşak genişlerdi.
4. Güneş ışınlarının gelme açıları ve gölge boyları daha az değişirdi.
5. Yıllık sıcaklık farkları azalırdı.
6. Gece ile gündüz arasındaki fark azalırdı.
7. Ekvatoral Kuşakta sıcaklık değerleri yükselirken, Kutup Kuşağında düşerdi. Orta Kuşakta ise yazlar daha serin, kışlar daha ılık olurdu.
8. Aydınlanma çizgisi daha az yer değiştirirdi
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Türkiye'nin Konumu Konu Anlatımı
Türkiye'nin Konumu Konu Anlatımı
Matematik Konumu ve Etkileri
Türkiyenin Matematik Konumu
Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de, 36-42 derece kuzey enlemleriyle 26-45 derece doğu boylamlarında arasında yer alır. Bu durumu ülkenin kutuptan çok Ekvator’a yakın olmasına ve ılıman kuşakta bulunmasına neden olmuştur. Bu durum, Türkiye’nin iklimi üzerinde etkili olmaktadır. Onun için Türkiye’nin iklimi ne kutup bölgelerindeki kadar soğuk, ne de ekvatoral bölgedeki kadar sıcak ve yağışlıdır.
Türkiye, 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26° 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Diğer bir ifadeyle, Türkiye Ekvator’un kuzeyinde ve Greenwich’in doğusunda bulunan bir ülkedir. Türkiye’nin matematik konumunun sonuçları şöylece sıralanabilir:
- Doğu - batı istikametinde 76 dakika yerel saat farkı bulunur.
- Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu - batı yönünde fazla geniş değildir.
- Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
- İki meridyen arası uzaklık yaklaşık olarak 85 - 86 km dir.
- Orta kuşakta yer alır.
- Mevsimler belirgin olarak görülür.
- Kışın cephesel yağışlar fazladır.
- Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür.
- Güneyden kuzeye gidildikçe cisimlerin gölge boyu uzar.
- Güneyden kuzeye gidildikçe gece - gündüz süreleri arasındaki fark artar.
- Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir.
- Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda yerleşmeler fazladır
Özel Konum ve Etkileri
Türkiye özel konum bakımından çok çeşitli özelliklere sahiptir. Bunlar aşağıdaki başlıklar halinde belirtilir.
- Asya, Avrupa ve Afrika kıt’alarından oluşan ve Dünya Adası olarak isimlendirilen kara parçaları arasında menteşe durumundadır. Doğu ile batıyı, kuzey ile güneyi birbirine bağlar.
- Türkiye dünya üzerinde iki kıtada toprakları bulunan üç ülkeden (diğerleri Rusya Federasyonu ve Mısır’dır) biridir.
- Kafkas, balkan ve Orta Doğu ülkeleri arasındadır.
- Doğu Akdeniz’de bir yarım ada durumunda olup üç tarafı denizlerle çevrilidir.
- İstanbul ve Çanakkale boğazlarıyla Ege denizi üzerinden Akdeniz’e, oradan da okyanuslara bağlantısı vardır.
Türkiye çok çeşitli yönlerden bir köprü görevi yapar:
- Asya ile Avrupa Kıt’aları arasında,
- Avrupa ülkeleriyle Orta Doğu ülkeleri arasında,
- Batı ile Doğu ülkeleri arasında,
- Müslüman ülkeleri ile Hristiyan ülkeleri arasında,
- Sanayi ülkeleri ile petrol ve tarım ülkeleri arasında,
- Doğu kültürü ile Batı kültürü arasında,
- Serbest ekonomi düzeni uygulayan ülkelerle devletçi ekonomi düzeni uygulayan ülkeler arasında köprü görevi yapmaktadır.
Türkiye Asya ile Avrupa kıt’alarında bulunan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Türkiye biri büyük (Anadolu) diğeri küçük (Trakya) iki yarımadadan oluşan bir ülkedir. Dünya üzerinde sayılı ülke, bu kadar çok ülkelerle sınır komşusudur. Çok ülkeyle sınır komşusu olmak, jeopolitik yönden olumsuz bir özelliktir. Ayrıca bu sınırların uzun olması ve topoğafik engellerin bulunmaması da Türkiye için sorunlar yaratmaktadır.
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Matematik Konumu ve Etkileri
Türkiyenin Matematik Konumu
Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de, 36-42 derece kuzey enlemleriyle 26-45 derece doğu boylamlarında arasında yer alır. Bu durumu ülkenin kutuptan çok Ekvator’a yakın olmasına ve ılıman kuşakta bulunmasına neden olmuştur. Bu durum, Türkiye’nin iklimi üzerinde etkili olmaktadır. Onun için Türkiye’nin iklimi ne kutup bölgelerindeki kadar soğuk, ne de ekvatoral bölgedeki kadar sıcak ve yağışlıdır.
Türkiye, 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26° 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Diğer bir ifadeyle, Türkiye Ekvator’un kuzeyinde ve Greenwich’in doğusunda bulunan bir ülkedir. Türkiye’nin matematik konumunun sonuçları şöylece sıralanabilir:
- Doğu - batı istikametinde 76 dakika yerel saat farkı bulunur.
- Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu - batı yönünde fazla geniş değildir.
- Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
- İki meridyen arası uzaklık yaklaşık olarak 85 - 86 km dir.
- Orta kuşakta yer alır.
- Mevsimler belirgin olarak görülür.
- Kışın cephesel yağışlar fazladır.
- Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür.
- Güneyden kuzeye gidildikçe cisimlerin gölge boyu uzar.
- Güneyden kuzeye gidildikçe gece - gündüz süreleri arasındaki fark artar.
- Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir.
- Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda yerleşmeler fazladır
Özel Konum ve Etkileri
Türkiye özel konum bakımından çok çeşitli özelliklere sahiptir. Bunlar aşağıdaki başlıklar halinde belirtilir.
- Asya, Avrupa ve Afrika kıt’alarından oluşan ve Dünya Adası olarak isimlendirilen kara parçaları arasında menteşe durumundadır. Doğu ile batıyı, kuzey ile güneyi birbirine bağlar.
- Türkiye dünya üzerinde iki kıtada toprakları bulunan üç ülkeden (diğerleri Rusya Federasyonu ve Mısır’dır) biridir.
- Kafkas, balkan ve Orta Doğu ülkeleri arasındadır.
- Doğu Akdeniz’de bir yarım ada durumunda olup üç tarafı denizlerle çevrilidir.
- İstanbul ve Çanakkale boğazlarıyla Ege denizi üzerinden Akdeniz’e, oradan da okyanuslara bağlantısı vardır.
Türkiye çok çeşitli yönlerden bir köprü görevi yapar:
- Asya ile Avrupa Kıt’aları arasında,
- Avrupa ülkeleriyle Orta Doğu ülkeleri arasında,
- Batı ile Doğu ülkeleri arasında,
- Müslüman ülkeleri ile Hristiyan ülkeleri arasında,
- Sanayi ülkeleri ile petrol ve tarım ülkeleri arasında,
- Doğu kültürü ile Batı kültürü arasında,
- Serbest ekonomi düzeni uygulayan ülkelerle devletçi ekonomi düzeni uygulayan ülkeler arasında köprü görevi yapmaktadır.
Türkiye Asya ile Avrupa kıt’alarında bulunan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Türkiye biri büyük (Anadolu) diğeri küçük (Trakya) iki yarımadadan oluşan bir ülkedir. Dünya üzerinde sayılı ülke, bu kadar çok ülkelerle sınır komşusudur. Çok ülkeyle sınır komşusu olmak, jeopolitik yönden olumsuz bir özelliktir. Ayrıca bu sınırların uzun olması ve topoğafik engellerin bulunmaması da Türkiye için sorunlar yaratmaktadır.
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Enlem ve Boylam Konu Anlatımı
Enlem ve Boylam Konu Anlatımı
Enlem
Dünya üzerindeki bir noktanın ekvatora olan uzaklığına denir.
Enlemin etkileri:
1.Güneş ışınlarını etkiler.
a) Alçak enlemlerden yüksek enlemlere giderken güneş ışınlarının düşme açıları küçülür.
b) Alçak enlemlerden yüksek enlemlere giderken ışınların geri yansıma miktarı artar.
c) Işınların atmosferde tutulma ve kaybolma miktarı artar.
d) Güneş ışınlarının aydınlattığı alan genişlerken enerjisi, tutulması ve kaybolması artar.
2.İklim ve bitki örtüsü değişir.
3.Tarımın yükselti sınırı değişir.
Yerleşme sınırı, kalıcı kar sınırı dünyanın dönüş hızı düşer.
Alçak enlemlerden yüksek enlemlere gidildikçe gün süresi uzar.
Tarım ürünü çeşitleri değişir.
Hayvan türleri değişir.
Giyim malzemeleri değişir.
Toprak çeşitleri değişir.
Yapı malzemeleri değişir.
Boylam
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Grenvech ve eksene yapmış olduğu açısal değere denir.
Boylam ve Etkileri
Boylamın tek etkisi vardır yerel saat farkıdır.
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Paralel ve Meridyenler Konu Anlatımı
Paralel ve Meridyenler Konu Anlatımı
Paraleller
Doğu batı yönünde uzanan ve birbirine eşit aralıklarla çizilen dairelerdir.
Paralellerin Özellikleri
1) Başlangıç paraleli ekvatordur. ‘’ 0 ‘’ dır.
2) Her paralel dairesi 1 derecelik aralıklarla çizilmiştir. 90 tane kuzeyde 90 tane güneyde olmak üzere 180 tanedir. İki tanesi nokta halindedir.
3) Ekvatordan kutuplara giderken paralellerin dereceleri büyürken uzunlukları küçülür.
4) Pareleller her yerde meridyenleri dik açılarla keserler.
5) İki paralel arasındaki mesafe her yerde aynıdır.
6) Kuzey paraleli kuzeye gidildikçe, güney paraleli güneye gidildikçe artar.
7) Bazı paralellerin özel isimleri vardır.
Özel Paraleller
0 Ekvator
23 27 kuzey yengeç dönencesi
23 27 güney oğlak dönencesi
66 33 kuzey kuzey kutup dairesi
66 33 güney güney kutup dairesi
180 kuzey kuzey kutup noktası
180 güney güney kutup noktası denir.
Paralellerin yardımıyla uzaklık hesapları
SORU: Aynı meridyen üzerinde bulunan H noktası ile K noktası arasındaki uzaklık 4440 km dir. H noktası kuzey kutup noktası olduğuna göre K noktası hangi paralel dairesi üzerinde yer alır.
4444: 111= 40
90-40= 50 kuzey paralelinde yer alır.
Kutup noktalarının özellikleri
1. En kısa paraleldir.
2. Termik yüksek basınç alanıdır.
3. Dünyanın dönüş hızı en azdır.
4. Kalıcı kar sınırı en alçak seviyededir.
5. Güneş ışınları en yüksek 23 27 en düşük 0 açıyla alır.
Meridyenlerin Özellikleri
Meridyenler kutuptan kutba varan, ekvatoru dikine kesen hayali dairelerdir. Başlangıç meridyeni Londra nın Grenvech kasabasından geçer.
1.Başlangıç meridyeni İngiltere nin Grenvech kasabasından geçer. ‘’ 0 ‘’ dır.
2.180 adet doğuda 180 adet batıda olmak üzere toplam 360 tanedir.
3.Doğu meridyenlerinin doğuya gidildikçe batı meridyenleri de batıya gidildikçe rakamları artar.
4.Boyları birbirine eşittirler ve kutuplarda birbirlerine yaklaşarak birleşirler. ( 200000 )
5.Ardışık iki meridyen arası zaman farkı 4 dk dır. Ekvator üzerinde iki meridyen arası mesafe 111 km dir.
6.Bir meridyen yarı dairesinin tam daire yapan yarı daireye o meridyenin art meridyeni denir
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Paraleller
Doğu batı yönünde uzanan ve birbirine eşit aralıklarla çizilen dairelerdir.
Paralellerin Özellikleri
1) Başlangıç paraleli ekvatordur. ‘’ 0 ‘’ dır.
2) Her paralel dairesi 1 derecelik aralıklarla çizilmiştir. 90 tane kuzeyde 90 tane güneyde olmak üzere 180 tanedir. İki tanesi nokta halindedir.
3) Ekvatordan kutuplara giderken paralellerin dereceleri büyürken uzunlukları küçülür.
4) Pareleller her yerde meridyenleri dik açılarla keserler.
5) İki paralel arasındaki mesafe her yerde aynıdır.
6) Kuzey paraleli kuzeye gidildikçe, güney paraleli güneye gidildikçe artar.
7) Bazı paralellerin özel isimleri vardır.
Özel Paraleller
0 Ekvator
23 27 kuzey yengeç dönencesi
23 27 güney oğlak dönencesi
66 33 kuzey kuzey kutup dairesi
66 33 güney güney kutup dairesi
180 kuzey kuzey kutup noktası
180 güney güney kutup noktası denir.
Paralellerin yardımıyla uzaklık hesapları
SORU: Aynı meridyen üzerinde bulunan H noktası ile K noktası arasındaki uzaklık 4440 km dir. H noktası kuzey kutup noktası olduğuna göre K noktası hangi paralel dairesi üzerinde yer alır.
4444: 111= 40
90-40= 50 kuzey paralelinde yer alır.
Kutup noktalarının özellikleri
1. En kısa paraleldir.
2. Termik yüksek basınç alanıdır.
3. Dünyanın dönüş hızı en azdır.
4. Kalıcı kar sınırı en alçak seviyededir.
5. Güneş ışınları en yüksek 23 27 en düşük 0 açıyla alır.
Meridyenlerin Özellikleri
Meridyenler kutuptan kutba varan, ekvatoru dikine kesen hayali dairelerdir. Başlangıç meridyeni Londra nın Grenvech kasabasından geçer.
1.Başlangıç meridyeni İngiltere nin Grenvech kasabasından geçer. ‘’ 0 ‘’ dır.
2.180 adet doğuda 180 adet batıda olmak üzere toplam 360 tanedir.
3.Doğu meridyenlerinin doğuya gidildikçe batı meridyenleri de batıya gidildikçe rakamları artar.
4.Boyları birbirine eşittirler ve kutuplarda birbirlerine yaklaşarak birleşirler. ( 200000 )
5.Ardışık iki meridyen arası zaman farkı 4 dk dır. Ekvator üzerinde iki meridyen arası mesafe 111 km dir.
6.Bir meridyen yarı dairesinin tam daire yapan yarı daireye o meridyenin art meridyeni denir
Kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Coğrafi Konum Kavramı-Coğrafi Konum Nedir?
Coğrafi Konum Kavramı
Dünya üzerinde herhangi bir noktanın yerinin belirlenmesine coğrafi konum denir.
1) Özel Konum
Bir yerin kendi özelliklerinden kaynaklanan özel konumudur. Denize yakın olmak, turizm, ticaret merkezlerine yakın olmak gibi.
Türkiye’nin Özel Konum Sonuçları
a) Asya ve Avrupa arasında geçiş konumunda bulunması
b) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
c) Yer şekillerinin engebeli olması
d) Boğazlara sahip olması
e) Ortalama yükseltisinin fazla olması ve batıdan doğuya doğru akması
f) Kuzey Anadolu ve güney Anadolu dağlarının denize paralel, batı Anadolu dağlarının denize dik uzanması
g) Yer altı zenginliklerinin fazla olması
2) Matematik Konum
Dünya üzerindeki bir noktanın enlem ve boylam dereceleriyle yerinin belirlenmesine o yerin matematiksel konumu denir.
Türkiye’nin Matematiki Konumu ve Sonuçları
36-42 kuzey paralelleri ile 26-45 doğu meridyenleri arasında yer alan ülkemizin sahip olduğu matematik konum beraberinde şunları getirmiştir:
a) Ülkemizin kuzey-güney uzunluğu 666 km dir.
b) En güneyinin ekvatora uzaklığı 3996 km dir.
c) Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
d) Orta kuşağın güneyinde yer alır.
e) Kuzeye gidildikçe gece gündüz sürelerinin farkı artar, gölge uzunlukları artar.
f) Güneyden gelen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir, kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
g) Yerşekillerinin güney yamaçları daha çok ısınır ve yerküreler güneye dönük kurulur.
h) Türkiyenin doğusu ve batısı arasında 19 boylam farkı ve 76’ zaman farkı vardır.
i) Doğu yarımkürede bulunur.
kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
Dünya üzerinde herhangi bir noktanın yerinin belirlenmesine coğrafi konum denir.
1) Özel Konum
Bir yerin kendi özelliklerinden kaynaklanan özel konumudur. Denize yakın olmak, turizm, ticaret merkezlerine yakın olmak gibi.
Türkiye’nin Özel Konum Sonuçları
a) Asya ve Avrupa arasında geçiş konumunda bulunması
b) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
c) Yer şekillerinin engebeli olması
d) Boğazlara sahip olması
e) Ortalama yükseltisinin fazla olması ve batıdan doğuya doğru akması
f) Kuzey Anadolu ve güney Anadolu dağlarının denize paralel, batı Anadolu dağlarının denize dik uzanması
g) Yer altı zenginliklerinin fazla olması
2) Matematik Konum
Dünya üzerindeki bir noktanın enlem ve boylam dereceleriyle yerinin belirlenmesine o yerin matematiksel konumu denir.
Türkiye’nin Matematiki Konumu ve Sonuçları
36-42 kuzey paralelleri ile 26-45 doğu meridyenleri arasında yer alan ülkemizin sahip olduğu matematik konum beraberinde şunları getirmiştir:
a) Ülkemizin kuzey-güney uzunluğu 666 km dir.
b) En güneyinin ekvatora uzaklığı 3996 km dir.
c) Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
d) Orta kuşağın güneyinde yer alır.
e) Kuzeye gidildikçe gece gündüz sürelerinin farkı artar, gölge uzunlukları artar.
f) Güneyden gelen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir, kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
g) Yerşekillerinin güney yamaçları daha çok ısınır ve yerküreler güneye dönük kurulur.
h) Türkiyenin doğusu ve batısı arasında 19 boylam farkı ve 76’ zaman farkı vardır.
i) Doğu yarımkürede bulunur.
kaynak:
www.cografyadersanesi.blogspot.com
2 Mart 2010 Salı
Coğrafya Ders Notları-Coğrafya Ders Notlarını İndir
Coğrafya Ders Notları-Coğrafya Ders Notlarını İndir
Lise 1 Lys Ygs Ders Notları...
Lise 1 Lys Ygs Ders Notları...
- Grafik Bilgisi (510 KB)
- Coğrafi Konum ve Etkileri (260 KB)
- Dünya'nın Şeklinin ve Hareketlerinin Sonuçları (245 KB)
- Harita Bilgisi (363 KB)
- İklim Bilgisi - Sıcaklık (419 KB)
- Basınç ve Rüzgarlar (196 KB)
- Nemlilik ve Yağış (182 KB)
- İklim Çeşitleri (390 KB)
- Türkiye İklimi (178 KB)
- Türkiye Ekonomik Coğrafyası (245 KB)
- Nüfus ve Yerleşme (145 KB)
- Türkiye'nin Coğrafi Bölgeleri (403 KB)
- İç Kuvvetler (120 KB)
- Dış Kuvvetler (563 KB)
Coğrafya'nın Tanımı-Coğrafya Nedir ?
Coğrafya'nın Tanımı-Coğrafya Nedir ?
Tanımı : Coğrafya, geo(Yer ) ile graphein ( tasvir etmek ) sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmektedir. Coğrafyanın konusu yeryüzüdür. Coğrafyanın konusu içerisine yaşam içerisinde var olan bir çok şey girmektedir.
Tanımı : Coğrafya, geo(Yer ) ile graphein ( tasvir etmek ) sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmektedir. Coğrafyanın konusu yeryüzüdür. Coğrafyanın konusu içerisine yaşam içerisinde var olan bir çok şey girmektedir.
Örneğin çevreyi oluşturan taşküre(litosfer),suküre(hidrosfer),havaküre(atmosfer) ve canlılar küresi ( biyosfer ) coğrafyanın araştırması kapsamına girmektedir.
Coğrafya insanın yaşadığı doğal çevre ile ilişkilerini konu edinen bir bilimdir.Coğrafyanın tanımı yapılırken en çok yapılan hatalardan biri de coğrafyayı sadece bir dağın yüksekliğini bilmek yada bir akarsuyun kaç km olduğunu bilmek sanmaktır. Biraz önce yapılan açıklamadan da anlaşılacağına göre doğal ortam ve bu doğal ortamın etkileri önemlidir. Bir coğrafyacı dağların yüksekliğini tam olarak bilmeyebilir ama o dağın tarım,ulaşım,turizm ve nüfuslanma üzerindeki etkilerini çok bilir.
Coğrafya Biliminin İlkeleri
Her bilim dalının olduğu gibi coğrafyanın da kendine özgü metot ve ilkeleri bulunmaktadır. Coğrafya bir olayı incelerken şu ilkelerden yararlanmaktadır. Bu ilkeler şunlardır ;
1. Nedensellik İlkesi : Coğrafi olayların araştırılması sırasında olayların nedenleri sorulmakta ve bunlara yanıtlar aranmaktadır. Örneğin Yağmur nasıl yağmaktadır ? , Deprem neden olan faktörler nelerdir ?
2. Dağılış İlkesi : Coğrafi olayların yeryüzündeki dağılımı incelenmektedir. Coğrafyacı bir olayın sadece nedenini araştırmakla kalmaz bu olayın yeryüzü genelinde dağılımını da incelemektedir. Yukarıda sorulan soruları coğrafyacı şöyle devam eder ; Yağmurun ülkemizdeki coğrafi dağılımı nasıldır ? Türkiye'de depremler hangi sahalarda daha fazladır ? :Dağılış ilkesi sadece coğrafya ya haz bir özelliktir.
3. Karşılıklı İlgi İlkesi: Coğrafi olayların birbirleri ile olan bağlantıları da incelenmektedir. Örneğin Yağışın basınçla , sıcaklığın Güneş ışınlarının düşme açısı ile olan ilişkisi ya da Dağlık ve engebelik alanların nüfus ve yerleşme üzerindeki etkileri de incelenmektedir.
Coğrafya Biliminin Yararlandığı Diğer Bilim Dalları :
1. Astronomi : Uzay bilimi
2. Jeoloji : Yer Bilimi
3. Jeofizik : Dünyanın iç yapısının inceleyen bilim dalı
4. Hidroloji : Sular bilimi
5. Meteoroloji: Atmosfer olaylarını inceleyen bilim dalı
6. Kartografya: Harita bilimi
7. Zooloji : Hayvan bilimi
8. Botanik : Bitki bilimi
9. Antropoloji : İnsan bilimi
10.Etnoloji : İnsan ırklarını inceleyen bilim dalı
11.Sosyoloji : Toplum inceleyen bilim dalı
12.Demografi : Nüfus bilimi
Coğrafya incelemiş olduğu konuları göre iki bölüme ayrılmaktadır :
A. Fiziki Coğrafya
a) Jeomorfoloji
b) Klimatoloji
c) Biyocoğrafya
d) Hidrografya
B. Beşeri Coğrafya
C. Ekonomik Coğrafya
A) Bölge Coğrafyası
B) Ülke Coğrafyası
C) Kıta coğrafyası
GENEL COĞRAFYA
Fiziki beşeri ve ekonomik olayların yeryüzünün tamamında ayrı ayrı ele almaktadır. Olayların meydana geliş nedenleri ve dağılışları incelenmektedir. Gözlem ve karşılaştırma yapılarak olaylar bir sınıflandırmaya çalışmaktadır. Genel coğrafya incelemiş olduğu konular bakımından üç bölüme ayrılmaktadır.
A) Fiziki Coğrafya : Yüzey şekilleri başta olmak üzere okyanuslar denizler göller ve akarsular gibi su küreyi oluşturan unsurlar da inceleme alanına girmektedir. Fiziki coğrafya denizlince yeryüzünün dış görünümü aklımıza gelmelidir.
Jeomorfoloji ( Yüzey şekilleri bilimi ) : Yeryüzü şekillerinin oluşumlarını araştırır. bunları sınıflandırır. Örneğin Depremlerin meydana gelmesi . akarsuların oluşturmuş olduğu şekiller , buzul ve rüzgarların meydana getirdiği yer şekilleri jeomorfolojinin inceleme alanına girmektedir.
Klimatoloji( İklim Bilgisi ): Yeryüzündeki iklim tiplerini ve bu iklim tiplerinin coğrafi dağılımını incelemektedir. Örnek vermek gerekirse Tropikal iklimi meydana getiren şartlar ve bu iklimin görüldüğü yerler klimatoloji biliminin kapsamı alanına girmektedir.
Biyocoğrafya( Canlılar coğrafyası ) : İnsan hariç yeryüzündeki diğer canlıların ( hayvan ve bitki ) coğrafi dağılışını ve bu bu dağılışı etkileyen fiziki şartları incelemektedir. Örneğin küçük baş hayvanların dağılım alanları ve bu dağılımda etkili olan iklim koşulları ve yer şekillerinin etkisi biyocoğrafyanın konusudur.
Hidrografya ( sular coğrafyası ) : Denizler , göller, akarsular ile yeraltı sularının özelliklerini inceler dağılışlarını açıklar .
B) Beşeri Coğrafya : Yeryüzündeki insan topluluklarının doğal ortamla olan ilişkilerini incelemektedir.
İnsanlara ait tüm özellikler beşeri coğrafyanın konusu içerisinde yer almaktadır. Örneğin İnsanların sayısı , yıldan yıla değişimi bu değişimde etkili olan faktörler , İnsanların yaş cinsiyet , medeni durum, çalışma koşulları , eğitim seviyesi gibi özellikleri beşeri coğrafyanın kapsamı içerisinde yer almaktadır
C) Ekonomik Coğrafya : İnsanların yapmış olduğu faaliyetler ekonomik coğrafyanın kapsamı içerisinde yer almaktadır. Tarımı etkileyen şartlar , tarım ürünlerinin yetişme şartları , tarım ürünlerinin coğrafi dağılışı yine aynı sanayi , ulaşım, ticaret ve turizmi etkileyen olaylar da ekonomik coğrafyanın kapsamı içerisinde yer almaktadır.
2. YEREL COĞRAFYA : Genel coğrafyanın incelemiş olduğu tüm konular yerel coğrafyanın konuları arasında yer almaktadır. Ancak yerel coğrafya olayları incelerken bir sınır belirtmektedir ve olayları daha dar bir çerçeve de incelemektedir. Örneğin rüzgar oluşumuna neden olan faktörler genel coğrafyanın klimatoloji biliminin kapsamı içerisindedir. Ancak Türkiye'de etkili olan rüzgarlar yerel rüzgarlar yerel coğrafyanın konusuna girer.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)